به گزارش خبرنگار لیزنا، جلسه اختتامیه ششمین مسابقه کتابداری و تقدیر از برگزیدگان، اساتید طراح، همکاران اجرایی این دوره از مسابقات کتابداری در روز سه شنبه 28 تیرماه در فرهنگسرای امید با حضور دکتر سعید رضایی شریف آبادی، دکتر ابراهیم افشار زنجانی، دکتر افشین موسوی چلک، دکتر غفاری، دکتر کلهری، مدیر امور کتاب و کتابخانه های شهرداری تهران در ساعت 18:30 آغاز شد.
در ابتدا علیرضا ناصری، دبیر اجرایی ششمین دوره مسابقات تخصصی کتابداری، با خیر مقدم به مدعوین، اساتید و برگزیدگان، حضور اساتید را نشانه قدردانی از کتابداران و رشته کتابداری دانست.
وی یادآور شد: "طرح اولیه مسابقه کتابداری از هفت سال پیش ریخته شد و در یک فرایند سه ساله استقبال خوبی از این مسابقه گردید و پس از آن از ارگانهای دیگر مانند انجمن کتابداری و اطلاع رسانی و شرکتهای مرتبط و نیز از اساتید در اجرا و طرح این مسابقه دعوت شد. هر سال این مسابقه در 10 آیتم طراحی می شود و هر آیتم به مسئولی سپرده می شود که در آن زمینه فعالیت داشته است."
ناصری گفت: "در دوره های قبلی انجمن کتابداری، دکتر رحمت الله فتاحی و همچنین دکتر محسن حاجی زین العابدینی به برگزاری این آزمون بسیار کمک کردند و اکنون هم دکتر سعید رضایی شریف آبادی نیز کمک بسیاری در این زمینه داشته اند. امسال به همراه فرمت چاپی، فرمت دیجیتالی سوالات نیز فرستاده شد. سوالات به 2500 ایمیل ارسال شد و به 40 کتابخانه بزرگ مانند کتابخانه ملی، کتابخانه آستان قدس رضوی، کتابخانه مرکز منطقه ای شیراز، کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران و غیره ارائه گردید. سعی بر آن بوده که سوالات در 10 آیتم «مبانی کتابداری»، «پایگاههای اطلاعاتی»، «سازماندهی منابع»، «چاپ و نشر»، «حفاظت و نگهداری»، «مرجع شناسی»، «روش تحقیق»، «مجموعه سازی»، «زبان تخصصی» و «مواد و خدمات کتابخانه برای کودکان و نوجوانان» با همراهی بسیاری از اساتید ارائه شود. در اجرای این آزمون شرکتهای پارس آذرخش، پیام و کتابدار کمک کردند."
دبیر اجرایی ششمین دوره مسابقات تخصصی کتابداری در ادامه بیان کرد: "سرانجام در هفته کتاب با همکاری خانه کتاب، ششمین دوره این مسابقه اجرا و در نهایت 870 پاسخنامه از سراسر کشور عودت داده شد. پایگاه خبری لیزنا و سایت انجمن کتابداری با انتشار اخبار مربوط به این مسابقه نقش بسزایی در اطلاع رسانی مسابقه در نقاط مختلف کشور داشتند."
در ادامه این جلسه، دکتر ابراهیم افشار زنجانی، استادیار گروه علوم کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه اصفهان، سخنانی را در رابطه با «کتابخانه های عمومی، کارکرد و اهداف آنها» ایراد کرد.
وی با ذکر این نکته که اولین کتابخانه عمومی در ایران در دوره مشروطیت و توسط فرهنگیان دایر شد، بیان کرد: "در کشورهای دیگر هم چنین مسأله ای وجود داشته و کتابخانه های عمومی توسط قشر فرهنگی جامعه دایر شده اند. در ایران در سال 1343 دولت مرکزی قانونی را برای دولتی کردن کتابخانه ها تصویب کرد. در خارج از ایران هیچوقت کتابخانه های عمومی به دولت مرکزی متصل نبوده اند و زیر نظر شهرداریها اداره می شوند و ایران از این نظر با کشورهای دیگر متفاوت است. "
دکتر افشار گفت: "در ایران تقریبا هفت نوع کتابخانه عمومی وجود دارد که یک نوع مربوط به شهرداریهاست و بقیه به دولت مرکزی متصل هستند مثل کتابخانه های کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، سازمان اوقاف، کتابخانه هاسی روستایی، کتابخانه های مساجد و غیره. این کتابخانه ها دارای سازمان ستادی هستند و هزینه های زیادی در این قسمتهای ستادی مصرف می شود. در هیچ کشوری چنین تشکیلات زیادی برای کتابخانه های عمومی وجود ندارد و حتی در تهران هم کتابخانه های عمومی هر منطقه زیر نظر شهرداری همان منطقه اداره می شود. باید اداره کتابخانه های عمومی سراسر کشور به شهرداریها سپرده شود و بودجه سرانه این کتابخانه ها به شهرداریها سپرده شود تا برای کتابخانه های عمومی هزینه شود. "
وی در ادامه افزود: "عرض(گسترش) و طول(سلسله مراتب) هر سازمانی باید متناسب با ماهیتی باشد که آن سازمان دارد. در خارج از ایران استفاده از کتابخانه های عمومی در محل و نیز ورود به آنها هیچ محدودیتی ندارد و کتابخانه عمومی باید حد واسط بین فضای خانه و فضای رسمی باشد. ساعت کار این کتابخانه ها باید زیاد باشد. معماری آنها به گونه ای باشد که فضای راحتی ایجاد کند و کتابداری که در آنها کار می کند باید متناسب با کار کتابخانه عمومی تربیت شده باشد. کتابخانه های عمومی باید ادامه انس و الفتی باشد که مردم در خانه خود دارند. بعضی از کارهایی که در خانه ممکن است نتوانند انجام دهند باید بتوانند در کتابخانه عمومی انجام دهند مانند تایپ کردن یا چک کردن ایمیل و غیره. "
افشار زنجانی در ادامه تاکید کرد: "برخلاف باور عمومی، مردم کشورهای دیگر بیشتر از مردم ایران کتاب نمی خرند اما کمبود مطالعه خود را از طریق استفاده از کتابخانه ها بویژه کتابخانه عمومی برطرف می سازند و در کنار همه موضوعات مورد مطالعه، کتابهای رمان و مطالب عمومی از آمار بیشتری برای درخواست در میان مراجعه کنندگان به کتابخانه عمومی برخوردار هستند. کتابخانه عمومی یک ستاد ایدئولوژیک نیست بلکه طبق صحبت دکتر حری کتابخانه عمومی در ذات خود یک کتابخانه دموکراتیک است. کتابخانه عمومی برای این ساخته نشده که آدمها را شکل دهد و انسان کامل تربیت کند بلکه هدف آن این است که آدمها را به صورت متنوع پرورش دهد. "
وی افزود: "کتابخانه عمومی عرصه ای است برای مردمی که توان هزینه برای برآوردن نیاز علمی و فرهنگی خود را ندارد تا از آن استفاده کنند، بنابراین باید محیط نرمی داشته باشد که ادامه محیط خانه باشد. محیطی نیمه رسمی که دارای محیط ستادی نباشد. شهرداریها باید به صورت الگویی برجسته برای پیشبرد کتابخانه های عمومی حرکت کنند. هم اکنون هم کتابخانه های شهرداری تهران و نیز کتابخانه های کانون پرورش فکری کودکان ونوجوانان به خوبی عمل می کنند. "
استادیار گروه علوم کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه اصفهان، تغییرات کوچکی را در کتابخانه عمومی لازم دانست: "مانند توقف گرفتن پول از مردم؛ چراکه این پول اندک فقط باعث می شود که ناتوان ترین مردم در برابر استفاده خود از کتابخانه های عمومی مانعی ببیند. در کشورهای دیگر از مردم پولی برای عضویت گرفته نمی شود و این هزینه به صفر می رسد. هر چه هزینه استفاده از صفر بالاتر رود انگیزه استفاده از کتابخانه کمتر می شود و ضرر آن متوجه جامعه خواهد شد. در بعضی جوامع کارهایی انجام شده که این هزینه از صفر هم پایینتر رفته و مردم در قبال استفاده از کتابخانه پاداش می گیرند. "
سپس دکتر افشار زنجانی خدمات کتابخانه های عمومی را بر پایه سه عامل مهم دانست. این سه عامل عبارتند از فضا و ساختمان مطلوب و دلپذیر، مجموعه ای که مردم دوست دارند از آن استفاده کنند و کتابداری که کار خود را بلد باشد و بتواند با مردم درست رفتار کند.
در ادامه این جلسه، دکتر سعید رضایی شریف آبادی ضمن تشکر از برگزارکنندکان این مسابقه و جلسه اختتامیه آن، از دکتر افشار زنجانی به خاطر صحبتهای همراه با احساس وظیفه و به دور از سوگیری ایشان تشکر کرد و افزود : "به سه رکنی که دکتر افشار اشاره کرد، باید این نکته را بیفزایم که کتابخانه های عمومی فقط کتابخانه نیستند و باید برای مردم آن محله برنامه داشته باشند. شاید این برنامه ها ربطی به کتاب هم نداشته باشد اما خیلی از برنامه های محلی و یا برنامه هایی که غیرمستقیم به کتابخانه عمومی مربوط می شود باید در کتابخانه عمومی اجرا شود. برنامه های قصه خوانی برای کودکان و والدین، برنامه های متنوعی که حرکتهای گروهی در آن محله را توسط مردم به انجام می رساند باید از طریق کتابخانه عمومی انجام شود. همچنین رویدادهای مختلف محله باید از کتابخانه عمومی اطلاع رسانی شود تا مردم ترجیح دهند که وقت خود را در این کتابخانه ها بگذرانند. بعضی اوقات کتابخانه های عمومی در روزهای تعطیل هم پر از مراجعه کننده هستند چون برای همه افراد دارای برنامه هستند."
سپس علیرضا ناصری، درخصوص برگزیدگان مسابقه و اهدای جوایز به ایشان گفت: "31 نفر از شرکت کنندگان در این مسابقه که بیشترین پاسخ صحیح را داده بودند انتخاب شدند. 12 نفر از برگزیدگان مربوط به شهر تهران و سایرین از بقیه استانها بودند. این 12 نفر به این جلسه دعوت شدند و هدایای بقیه برگزیدگان برای آنها ارسال خواهد شد."
در پایان این جلسه هدایا و لوح یادبودی به برگزیدگان، اساتید، نمایندگان شرکتهای اجرا کننده ششمین مسابقه کتابداری اهدا شد. این جلسه در ساعت 19:30 به کار خود پایان داد.
خبرنگار: ملیحه درخوش
